Nằm ở thôn Tây An Vĩnh, đặc khu Lý Sơn (Quảng Ngãi), Cổng Tò Vò là một trong những biểu tượng đẹp nhất của đảo – nơi du khách có thể chạm vào lịch sử kiến tạo hàng nghìn năm và chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoang sơ hiếm thấy của biển trời Lý Sơn. Hình dáng vòm đá tự nhiên như một “cánh cổng trời” hướng ra Biển Đông, khiến nơi đây trở thành điểm check-in không thể bỏ lỡ khi đặt chân đến đảo.
Cổng Tò Vò có vị trí tọa độ 15°23′19″ vĩ độ Bắc và 109°05′59″ kinh độ Đông, được bắt nguồn từ đặc điểm tự nhiên của loại đá bazan hình thành trong quá trình phun trào núi lửa Giếng Tiền trong nước biển và sự tác động của sóng biển tạo thành cổng đá có hình dạng giống tổ Tò Vò nên dân gian gọi Cổng Tò
Vòm đá tự nhiên độc bản do núi lửa kiến tạo
Cổng Tò Vò là một vòm đá bazan tự nhiên dài gần 8 m, cao từ 5–6 m tùy theo thủy triều. Kiến tạo này hình thành từ dòng dung nham núi lửa Giếng Tiền phun trào, tạo ra lớp đá bazan dày bên bờ biển.
Theo thời gian, sóng biển và quá trình biển tiến Flanđrian đã mài mòn phần đá ở giữa – nơi có độ gắn kết yếu hơn – chỉ giữ lại vòng đá cứng ở phía trên. Kết quả là một vòm đá tự nhiên hình tổ tò vò độc đáo, đẹp và hiếm đến mức duy nhất ở Việt Nam.
Đứng dưới vòm đá, bạn có thể cảm nhận rõ sức mạnh của thiên nhiên và sự kỳ diệu của kiến tạo địa chất qua hàng nghìn năm.
Thắng cảnh được xếp hạng Di tích Quốc gia
Ngày 9/9, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức xếp hạng Cổng Tò Vò là Di tích Quốc gia, ghi nhận giá trị vượt trội của thắng cảnh trên nhiều phương diện:
- Giá trị địa chất – tự nhiên: minh chứng sống động cho lịch sử phun trào núi lửa và sự biến đổi của biển.
- Giá trị thẩm mỹ: là một trong những điểm ngắm bình minh, hoàng hôn đẹp nhất Lý Sơn.
- Giá trị du lịch – dịch vụ: điểm check-in nổi tiếng, thu hút hàng trăm nghìn du khách mỗi năm.
- Giá trị kinh tế – cộng đồng: góp phần tạo sinh kế cho cư dân từ du lịch, đánh bắt hải sản, dịch vụ biển.
- Giá trị văn hóa: nằm trong không gian di sản gắn với đội hùng binh Hoàng Sa và văn hóa biển đảo lâu đời.
Việc được công nhận Di tích Quốc gia giúp Cổng Tò Vò được bảo tồn tốt hơn, đồng thời trở thành động lực kích thích du lịch và kinh tế địa phương phát triển mạnh mẽ.
Nằm trong quần thể di sản phong phú của đảo Lý Sơn
Cổng Tò Vò không đứng riêng lẻ mà nằm giữa một vùng di sản đồ sộ của Lý Sơn như:
- Núi lửa Giếng Tiền
- Chùa Đục – Hang Câu
- Núi Thới Lới – hồ Thới Lới
- Âm Linh Tự, đình làng An Hải
- Nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải
- Vùng cỏ biển – rạn san hô – đảo Bé
- Không gian văn hóa Sa Huỳnh – Champa – Đại Việt
- Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa – Nghinh Ông – đua thuyền Tứ Linh
Tất cả tạo nên một bức tranh văn hóa – địa chất – lịch sử đa tầng, giúp du khách đến với Cổng Tò Vò vừa ngắm cảnh đẹp vừa cảm nhận sâu sắc về văn hóa biển đảo Việt Nam.
Điểm ngắm bình minh và hoàng hôn đẹp nhất Lý Sơn
Cổng Tò Vò là nơi “săn ảnh” lý tưởng:
- Bình minh: mặt trời ló lên từ đường chân trời phía Đông, ánh sáng xuyên qua vòm đá như một khung tranh tuyệt mỹ.
- Hoàng hôn: không gian rực cam tím phản chiếu trên mặt biển tạo nên khung cảnh lãng mạn khó quên.
Chính vì vậy, đây là điểm dừng chân tuyệt vời cho du khách yêu nhiếp ảnh, các cặp đôi và những ai muốn tận hưởng khoảnh khắc bình yên bên biển.
Ý nghĩa của Cổng Tò Vò với du lịch Lý Sơn
Không chỉ đơn thuần là một vòm đá đẹp, Cổng Tò Vò còn là:
- Biểu tượng nhận diện của đảo Lý Sơn
- Điểm giao hòa giữa thiên nhiên – văn hóa – lịch sử
- Địa điểm nghiên cứu thực địa cho các nhà địa chất, nhiếp ảnh gia, sinh viên và du khách
- Nguồn cảm hứng sáng tác trong văn học, mỹ thuật và nghệ thuật biểu diễn
Và quan trọng nhất, Cổng Tò Vò là lời nhắc nhở mềm mại nhưng sâu sắc về chủ quyền biển đảo, về sự sống còn của cộng đồng cư dân Lý Sơn qua bao đời nhờ biển.
Nếu bạn đang lên kế hoạch khám phá Lý Sơn, hãy dành ít nhất một buổi hoàng hôn để đến với Cổng Tò Vò. Đây là nơi mà chỉ cần đứng xuống – ngước nhìn qua vòm đá – bạn sẽ cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của “đảo thiêng giữa Biển Đông”.
