Dinh Bà Thủy Long Thánh Mẫu Hàm Ninh là điểm linh thiêng của ngư dân Phú Quốc, nơi cầu bình an trước mỗi chuyến biển và thưởng ngoạn cảnh biển yên bình.
Dinh Bà Hàm Ninh, còn gọi là Dinh Bà Thủy Long Thánh Mẫu, hiện nằm sâu trongHàm Ninh, không còn sát biển như trước. Theo người dân địa phương, Dinh từng tọa lạc ngay mép biển nhưng do sạt lở nên được dời vào vị trí hiện nay. Ông Võ Vạn (65 tuổi, thành viên Ban Quản trị Hội Dinh Bà Hàm Ninh) và chị Phúc (47 tuổi, sống cạnh Dinh) cho biết khi họ đến đây cách nay khoảng 40 năm, Dinh Bà đã được chuyển vào vị trí này.
Dinh Bà Hàm Ninh gồm hai gian thờ chính: Dinh Ông Nam Hải và Dinh Bà Thủy. Bên ngoài sân có hai khám thờ nhỏ, bố trí tương tự ban thờ cô – cậu trong tín ngưỡng Tứ Phủ. Gian thờ Ông Nam Hải lưu giữ một bộ xương Cá Ông, trong khi gian thờ Bà Thủy gồm hai cung: cung ngoài chỉ đặt một bát hương và đôi hạc chầu, cung trong thờ pho tượng Bà cao khoảng 30 cm. Hai bên ban thờ Bà đặt hai thuyền gỗ và một số sản vật biển. Bên trái lối vào có tủ quần áo của Bà; quần áo treo bên trong có đủ kích cỡ, từ quần áo người lớn đến những bộ nhỏ dùng để thay cho Bà trong lễ hội diễn ra vào tối 22 và ngày 23 tháng 3 âm lịch hằng năm.
Ngay trước cửa gian thờ Bà có một tấm liễn gỗ nhỏ khắc chữ “Tâm”, với lạc khoản ghi: “Quang Tự Quý Mão niên, quý xuân nguyệt, cát đán, Hải Nam tín phàm Hoàng Ứng Tinh, Hoàng Khánh Vân, Hoàng Đắc Lan, Quách Viễn Phiên đồng kính phụng”. Đây là tấm liễn do các tín chủ từ đảo Hải Nam dâng cúng vào năm Quý Mão (1903). Có thể họ là những người làm ăn trên biển, ghé vào bờ cúng và được Bà độ trì nên đã quay lại lễ tạ. Điều này cho thấy Dinh Bà Hàm Ninh đã nổi tiếng linh thiêng từ đầu thế kỷ XX.
Về đối tượng thờ tự, Dinh Bà Hàm Ninh thờ Nam Hải (Cá Ông) và Bà Thủy (Thủy Long Thánh Mẫu). Theo ông Võ Vạn, Thủy Long Thánh Mẫu chính là Thiên Ya Na, được cư dân Hàm Ninh rước từ Khánh Hòa vào thờ. Ngày rước Bà cũng trùng với ngày Cá Ông lụy, vì vậy ngày này trở thành lễ hội lớn nhất của Dinh Bà Hàm Ninh.










