Phú Quốc không chỉ nổi tiếng với biển xanh, cát trắng, những bãi tắm đẹp mê hồn hay hệ sinh thái phong phú, mà còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa tâm linh lâu đời. Trong đó, Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu, được tổ chức vào rằm tháng Giêng âm lịch hằng năm, là một trong những lễ hội đặc trưng và thiêng liêng nhất của cư dân đảo.
Đây là dịp để người dân tưởng niệm Thủy Long Thánh Mẫu – vị nữ thần được xem là người đầu tiên đặt nền móng khai phá Phú Quốc, bảo hộ cho cư dân vùng biển đảo và mang đến sự bình an, thuận lợi trong cuộc sống.
- Thời gian: Rằm tháng Giêng (15/1 Âm lịch) hằng năm. Đây là thời điểm quan trọng trong năm, tượng trưng cho sự khởi đầu mới, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, làm ăn phát đạt.
- Địa điểm: Lễ hội diễn ra tại các dinh Thủy Long Thánh Mẫu trên toàn đảo:
- Dinh Bà Thủy Long Thánh Mẫu Cửa Cạn – Còn gọi là Dinh Bà Trong, tọa lạc tại khu vực Cửa Cạn.
- Dinh Bà Thủy Long Thánh Mẫu Dương Đông – Dinh Bà Ngoài, nằm ngay trung tâm thị trấn Dương Đông.
- Dinh Bà Thủy Long Thánh Mẫu Hàm Ninh – Nằm gần chợ Hàm Ninh, là nơi thu hút đông đảo người dân và du khách.
Ba cơ sở thờ tự này là điểm tập trung chính của lễ hội, mỗi nơi đều có không gian thờ cúng trang nghiêm, giữ gìn nhiều câu chuyện truyền thuyết về Bà.
Ý nghĩa Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu
Theo truyền thuyết dân gian, Thủy Long Thánh Mẫu là người phụ nữ thuộc dòng hoàng tộc Chân Lạp. Trong biến cố triều đình, bà cùng thuộc hạ và đàn trâu chạy sang Phú Quốc sinh sống, khai hoang đất đai, dẫn dắt dân cư lập nghiệp, mở mang vùng đảo.
Bà được người dân tôn kính là người khai sáng đảo Ngọc, là nữ thần của biển, phù hộ cho: thuyền bè ra khơi bình an, mùa biển bội thu, mưa thuận gió hòa, gia đạo an khang, buôn bán thuận lợi…
Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu vì vậy mang ý nghĩa cầu an, tri ân và là nét văn hóa tâm linh không thể thiếu trong đời sống người Phú Quốc.
Các nghi lễ quan trọng trong Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu
Lễ hội được tổ chức trang trọng với nhiều nghi thức truyền thống:
• Lễ nghinh Bà: Đoàn dân làng và Ban Quản trị dinh làm lễ rước, thỉnh Bà trong không khí trang nghiêm, trống chiêng vang vọng.
• Lễ tế thần – dâng hương cầu an: Người dân dâng lễ vật, hương hoa, trái cây, bánh trái để cầu: bình an cho gia đình, đi biển thuận lợi, công việc hanh thông, sức khỏe – may mắn,
• Cúng lớn rằm tháng Giêng: Phần lễ cúng được chuẩn bị chu đáo, thể hiện sự kính trọng và lòng biết ơn đối với Thủy Long Thánh Mẫu – vị nữ thần phù hộ cho cuộc sống nơi đảo xa.
• Hoạt động văn hóa – lễ hội: Tùy theo từng dinh, các hoạt động có thể bao gồm: biểu diễn văn nghệ dân gian, hò biển, hát bội, các trò chơi dân gian truyền thống, giao lưu cộng đồng. Không khí lễ hội luôn rộn ràng, ấm áp và mang đậm bản sắc của cư dân miền biển.
Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu – Di sản văn hóa của người Phú Quốc
Lễ hội không chỉ là sự kiện tôn giáo tâm linh, mà còn là dịp gắn kết cộng đồng, thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn của người dân đảo Ngọc. Qua nhiều thế hệ, lễ hội vẫn được duy trì đều đặn, trở thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của cư dân địa phương.
Đối với du khách, đây là trải nghiệm văn hóa vô cùng đặc biệt, mang đến góc nhìn sâu sắc về lịch sử khai phá Phú Quốc, tín ngưỡng bản địa và sự kính trọng của người dân đối với các bậc tiền nhân.
Gợi ý cho du khách khi tham dự Lễ hội
Nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo khi vào dinh.
Chuẩn bị lễ vật gọn nhẹ: hương, hoa, trái cây.
Tôn trọng không gian thờ tự, không ồn ào khi hành lễ.
Có thể kết hợp tham quan các điểm gần dinh như chợ Hàm Ninh, bãi Cửa Cạn, thị trấn Dương Đông…
Lễ hội Thủy Long Thánh Mẫu là một trong những lễ hội tâm linh quan trọng nhất tại Phú Quốc – biểu tượng của sự tri ân, sự bảo hộ và niềm tin của người dân biển đảo. Nếu bạn đến Phú Quốc vào đúng dịp rằm tháng Giêng, hãy dành thời gian tham dự lễ hội để cảm nhận trọn vẹn tinh thần văn hóa đặc biệt của vùng đất này.
