Đầu mùa mưa, khi những cơn mưa đầu tiên dội xuống Đặc khu Phú Quốc, cũng là lúc thiên nhiên thức giấc và mang đến món quà quý: nấm tràm. Loại nấm dân dã nhưng đặc biệt này chỉ xuất hiện trong khoảng một tháng ngắn ngủi, khiến nó trở thành thứ đặc sản “có tiền cũng khó mua” nếu lỡ mùa.
Ngay khi mưa vừa rơi, người dân địa phương lại háo hức lên đường, mang theo giỏ mây và những cành cây nhỏ, vào các cánh rừng tràm nước, tràm bông vàng để tìm nấm. Sự háo hức ấy như một nghi thức đánh dấu mùa mới – mùa mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho đảo Ngọc.
Săn nấm giữa rừng tràm sau cơn mưa đầu mùa
Hành trình vào rừng tìm nấm
Người bản địa thường đi hái nấm từ tờ mờ sáng, theo nhóm 3–5 người để tiện hỗ trợ nhau. Những khu vực như Bến Tràm – Bãi Thơm, Hàm Ninh, Cửa Cạn là những “tọa độ vàng” nơi nấm tràm mọc nhiều nhất. Mùa nấm chỉ kéo dài một tháng nên bất kỳ cơn mưa nào đổ xuống cũng tạo ra những “vụ nấm” mới.
Dưới lớp lá tràm khô phủ dày, khi gạt nhẹ lớp lá bằng một cành cây, du khách sẽ thấy những tai nấm đội đất mà nhú lên, tím nhạt, mập mạp và mọc thành từng cụm 3–5 cây. Đôi khi dưới một lớp lá hoai mục là cả một vạt nấm rộng, chỉ cần nhanh tay là đầy cả giỏ.
Vòng đời ngắn ngủi – món quà mong manh của thiên nhiên
Nấm tràm có vòng đời chỉ từ 5 đến 7 ngày, vì vậy người dân phải tranh thủ hái ngay khi chúng vừa nhú. Nếu bỏ lỡ vài ngày sau mưa, nấm sẽ bung mũ, chuyển màu rồi tàn úa.
Vì ít sản lượng và khó thu hái, nấm tràm luôn được xem là loại đặc sản quý hiếm của Phú Quốc.
Vị đắng đặc trưng và công dụng chữa bệnh
Màu tím mộc mạc – hơi đắng thanh tao
Nấm tràm có đặc điểm rất riêng: mũ nấm màu tím nhạt như trái măng cụt, thân trắng phau, khi còn non tròn như búp, lúc trưởng thành thì bung rộng như chiếc ô nhỏ. Khi ăn, nấm có vị đắng nhẹ ở đầu lưỡi nhưng hậu vị lại ngọt dịu, tạo nên hương vị khó quên.
Công dụng theo Đông y
Tinh dầu tràm tự nhiên trong nấm được xem là rất tốt cho sức khỏe:
- Giảm mệt mỏi, phục hồi cơ thể
- Trị cảm cúm, nhức đầu
- Thanh nhiệt, giải độc
- Giã rượu
- Bổ nội tạng
Chính vì vậy mà người dân đảo Ngọc xem nấm tràm như một loại “thuốc lành” từ thiên nhiên.
Từ rừng đến bàn ăn – những món ngon khó cưỡng từ nấm tràm
Khử vị đắng – bí quyết của người Phú Quốc
Nấm tràm tươi mang vị đắng đặc trưng nhưng rất dễ chế biến. Chỉ cần:
- Cắt bỏ chân dính đất
- Rửa sạch
- Luộc với muối và lá ổi
- Ngâm nước lạnh
Là nấm sẽ bớt đắng và giữ được màu tím đẹp mắt.
Những món ăn khiến du khách nhớ mãi
Người Phú Quốc biến nấm tràm thành nhiều món ngon:
- Canh nấm tràm nấu với gà ta, tôm tươi, mực hoặc cá biển
- Nấm tràm kho với thịt ba chỉ hoặc cá thu
- Nấm tràm xào bào ngư, hải sâm
- Lẩu nấm tràm đậm vị rừng biển
Trong số đó, món canh nấm tràm được xem là tinh hoa. Khi nấm vừa chín tới, giòn nhẹ, đắng dịu hòa vào vị ngọt của thịt gà hay hải sản, tạo nên hương vị gây thương nhớ với bất kỳ ai từng một lần thưởng thức.
Đặc sản chỉ Phú Quốc mới có – món quà của mùa mưa
Không giống nấm rơm, nấm bào ngư hay nấm kim chi xuất hiện quanh năm, nấm tràm chỉ có đúng một mùa. Sự ngắn ngủi ấy khiến người dân và khách du lịch càng trân quý. Ai đến Phú Quốc đúng thời điểm đầu mùa mưa đều muốn tìm mua nấm tràm làm quà, vừa để thưởng thức vừa để cảm nhận hương vị tự nhiên của đảo Ngọc.
Giá nấm tươi dao động 90.000 – 100.000 đồng/kg, còn nấm đã luộc sơ giá 150.000 – 200.000 đồng/kg – mức giá xứng đáng cho một đặc sản hiếm gặp.
Nấm tràm không chỉ là một món ăn – mà còn là một phần văn hóa, là dấu ấn của mùa mưa và là biểu tượng của rừng tràm – rừng sim – rừng ngập mặn đặc trưng của đảo Ngọc. Với những ai yêu ẩm thực, yêu thiên nhiên và thích trải nghiệm, việc theo chân người dân vào rừng tìm nấm hay thưởng thức bát canh nấm nóng hổi chính là trải nghiệm đáng nhớ nhất khi đến Phú Quốc vào mùa mưa.
