Niết Bàn Tịnh Xá Vũng Tàu

Niết Bàn Tịnh Xá (còn gọi là Chùa Niết Bàn) tọa lạc trên triền Núi Nhỏ, nhìn ra biển Bãi Dứa thơ mộng – một trong những vị trí đẹp nhất của Phường Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh.

Địa chỉ: 66/7 đường Hạ Long, phường Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh
Khởi công: năm 1969 | Hoàn thành: năm 1974 | Diện tích: hơn 10.000 m²

Lịch sử hình thành

Năm 1969, một nhóm Phật tử và mạnh thường quân mộ đạo đã quyên góp công đức để khởi công xây dựng Niết Bàn Tịnh Xá. Sau 5 năm thi công, ngôi chùa được hoàn thành vào năm 1974, trở thành một công trình Phật giáo đồ sộ và trang nghiêm bậc nhất khu vực Bãi Dứa.

Ban đầu, Hòa thượng Thích Thiện Phụng được mời trụ trì. Đến năm 1981, khi vị sư trụ trì rời đi, chính quyền địa phương giao cho Sở Văn hóa – Bảo tàng Danh thắng Đặc khu Vũng Tàu – Côn Đảo quản lý, trùng tu và tiếp tục hoàn thiện các hạng mục dang dở. Năm 1984, công trình được đưa vào sử dụng trở lại, đón khách hành hương và du khách tham quan.

Ngày 14/12/1989, Niết Bàn Tịnh Xá được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia (Quyết định số 1987/QĐ-BVHTT).

Kiến trúc đặc sắc – Sự hòa quyện Đông – Tây

Niết Bàn Tịnh Xá được thiết kế theo lối kiến trúc giao thoa giữa Á và Âu, bố cục nhiều tầng, nhiều cấp men theo triền núi, vừa tận dụng địa hình, vừa mở ra tầm nhìn hướng thẳng ra biển Đông mênh mông. Tổng thể chùa gồm chánh điện, lầu chuông, lầu trống, trai đường, thuyền Bát Nhã, cùng nhiều công trình phụ trợ khác.

Lối vào – Cổng chùa

Từ chân dốc, du khách men theo con đường lát đá dẫn lên chùa. Hai bên cổng đặt tượng Ông Thiện – Ông Ác sừng sững canh giữ, biểu trưng cho thiện tâm và ác niệm của con người.
Phía phải cổng là phù điêu Long Mã, bên trái là lầu chuông chạm trổ hình Long – Ly – Quy – Phụng tinh xảo.

Chánh điện – Tượng Phật nhập Niết Bàn dài 12 mét

Trung tâm ngôi chùa là chánh điện, nơi tôn trí tượng Phật Thích Ca nhập Niết Bàn – điểm nhấn nổi bật nhất của công trình.

Tượng được tạc bằng đá cẩm thạch, dài 12m, cao 2,5m, màu nâu hồng, mô phỏng hình ảnh Đức Phật nằm nghiêng, đầu tựa tay phải, hướng mặt về phương Tây – tư thế khi Ngài nhập Niết Bàn tại Cusinara (Kusinagara).

Trên gan bàn chân khắc 52 điểm ấn, tượng trưng cho 52 giai đoạn tu chứng của Phật.

Phía sau tượng là phù điêu mô phỏng cảnh Đức Phật viên tịch, với cây Long Thọ, công – hạc – sư tử – khỉ – hổ phủ phục chầu quanh. Tất cả được đắp nổi, chạm khắc công phu, phối màu hài hòa, tạo nên bức tranh sống động nhưng trang nghiêm, sâu lắng.

Trước chánh điện là lư hương Tứ Linh (Long – Ly – Quy – Phụng) bằng sứ men màu kích thước lớn, một tác phẩm mỹ thuật độc đáo của Phật tự.

Đại Hồng Chung – Chuông đồng 3,5 tấn ngân vang bên biển

Bên phải sân chánh điện là lầu chuông hình vuông, mái cong mềm mại. Bên trong treo Đại Hồng Chung – chiếc chuông đồng cao 2,8m, chu vi 3,8m, nặng 3,5 tấn, được xem là chuông chùa lớn nhất và vang nhất Vũng Tàu.

Khi thỉnh chuông, âm thanh trầm hùng vang vọng giữa không trung, hòa cùng tiếng sóng biển và gió núi, tạo nên cảm giác thanh tịnh và an nhiên. Dân gian truyền rằng, ai khấn nguyện và dán tờ cầu an lên chuông sẽ được toại nguyện, tai qua nạn khỏi.

Thuyền Bát Nhã – Biểu tượng trí tuệ Phật giáo

Từ sân chánh điện men theo lối phải, du khách sẽ bắt gặp Thuyền Bát Nhã – biểu tượng của trí tuệ và lòng từ bi trong đạo Phật. Thuyền được tạc cách điệu hình rồng, dài 12m, xung quanh ốp sứ men lam và men màu, bên trong chứa nước và thả cá cảnh. Ý nghĩa của thuyền Bát Nhã là “đưa chúng sinh qua bờ mê đến bến giác”, biểu trưng cho lòng từ bi cứu độ.

Trên sân thuyền là không gian thoáng rộng, bày trí nhiều hoa cảnh và tượng Phật, đặc biệt là Quan Thế Âm Bồ Tát cao 3m, Địa Tạng Vương Bồ Tát, Tổ Bồ Đề Đạt Ma, cùng những bức họa và phù điêu mô phỏng rừng Phổ Đà, nơi Thái tử Siddhartha bắt đầu tu khổ hạnh.

Trai đường và khu thờ Phật Tổ

Phía sau chánh điện là Trai đường của chư tăng, trên tường trang trí 34 bức bích họa miêu tả toàn bộ cuộc đời Đức Phật – từ khi Đản sinh đến lúc nhập Niết Bàn và phân chia Xá Lợi. Kế tiếp là Điện thờ Phật Tổ, bài trí ba pho tượng Phật Thích Ca tọa thiền trên đài sen dát vàng, rực rỡ trong ánh nắng chiều. Hai bên điện là Quan Thế Âm Bồ Tát và Địa Tạng Vương Bồ Tát, cùng nhiều họa tiết chạm trổ biểu trưng cho giáo lý nhân quả và lòng từ bi vô lượng.

Không gian và cảnh quan

Chùa được xây dựa vào thế núi, phân tầng theo địa hình tự nhiên, đón gió biển và ánh sáng chan hòa. Từ tầng cao, du khách có thể phóng tầm mắt ra toàn cảnh Bãi Dứa, ngắm hoàng hôn buông trên biển hay bình minh lên trên sóng nước – cảm giác vừa yên bình, vừa linh thiêng. Trước sân chùa có trụ phướn cao 21m với 42 nấc tượng trưng cho 42 chương Kinh Phật, đỉnh gắn ba búp sen tỏa ba hướng, biểu trưng cho tam bảo (Phật – Pháp – Tăng).

Ý nghĩa tâm linh và giá trị văn hóa

Niết Bàn Tịnh Xá không chỉ là nơi thờ Phật linh thiêng mà còn là một công trình nghệ thuật – kiến trúc tôn giáo đặc sắc. Ngôi chùa thể hiện tinh thần hòa hợp của Phật giáo Việt Nam: truyền thống và hiện đại, tĩnh lặng và sinh động, tâm linh và mỹ thuật.

Âm thanh Đại Hồng Chung ngân xa, hương khói lan tỏa giữa trời biển bao la – tất cả tạo nên một cõi tịnh độ giữa trần gian, nơi du khách và Phật tử tìm về để an tâm, tĩnh trí, gột rửa muộn phiền.