Sông Dương Đông bắt nguồn từ các dãy thuộc hệ núi Hàm Ninh ở phía Đông, rồi chảy quanh co khoảng 15 km trước khi đổ ra biển phía Tây tại Cửa Dương, ngay bên cạnh Mũi Dinh Cậu. Tại khu vực cửa sông có một cồn cát lớn án ngữ, tạo nên cảnh quan rất đặc trưng của vùng cửa biển Phú Quốc. Chính dòng sông này đã góp phần hình thành nên thị trấn Dương Đông – khu đô thị lâu đời và sầm uất nhất đảo Ngọc.

Từ xa xưa, khi đường bộ chưa phát triển, đường thủy là phương tiện gần như duy nhất để vận chuyển hàng hóa hai chiều giữa đảo và đất liền. Nhờ vậy, khu vực hạ lưu sông Dương Đông đã trở thành trung tâm giao thương lớn nhất đảo. Chợ Dương Đông nằm ngay sát bờ sông, mỗi ngày đều diễn ra cảnh tấp nập trên bến dưới thuyền: thuyền đánh cá liên tục cập bến, ngư dân phân loại thủy sản, tiểu thương nhanh tay thu mua rồi mang vào chợ bán. Du khách đến đây thích thú vì có thể mua được vô số loại hải sản tươi rói vừa đánh bắt về, đặc biệt là cá trích và mực ống. Cá trích tươi còn được chế biến ngay thành món gỏi cá trích, ăn cùng rau rừng và nước mắm Phú Quốc – món đặc sản nổi tiếng gắn liền với người dân Dương Đông bao đời nay.
Chạy ngược dòng về phía thượng nguồn, khung cảnh thay đổi dần: nhà cửa thưa vắng, nhường chỗ cho các cơ sở đóng tàu, sửa chữa ghe thuyền và những nhà thùng nước mắm truyền thống. Hai bên bờ, cây cối rậm rạp dần hiện ra, đặc biệt là những rặng dừa, bần, đước và tràm xanh mướt. Dòng sông dài hơn 10 km, uốn lượn mềm mại như hình rồng; đi sâu khoảng 3 km từ cửa sông là đến vùng trung du, nơi lòng sông hẹp hơn, nông hơn và xuất hiện nhiều cồn cát ngầm giữa dòng – nét đặc trưng của sông ngòi chảy qua khu vực rừng núi của Phú Quốc.
Ngày nay, dù thị trấn Dương Đông phát triển mạnh mẽ với nhiều khu dân cư và công trình mới, Sông Dương Đông vẫn giữ được vẻ đẹp mộc mạc và vai trò quan trọng của mình: là nơi neo đậu an toàn của tàu thuyền, là trục giao thương thuỷ sản lớn nhất đảo, là nguồn nước tự nhiên và cũng là không gian văn hóa gắn liền với Dinh Cậu – Dinh Bà, nơi người dân cầu bình an trước mỗi chuyến ra khơi. Dòng sông không chỉ là cảnh quan mà còn là một phần linh hồn của thị trấn Dương Đông và của cả Phú Quốc.










