Mỗi dịp Tết Nguyên Đán, khi sắc xuân lan tỏa khắp huyện đảo, nhân dân Phú Quý lại náo nức tổ chức Hội đua thuyền mừng xuân – một nét đẹp văn hóa truyền thống có từ lâu đời. Lễ hội thường được diễn ra vào mùng 4 Tết âm lịch, thu hút sự quan tâm và tham gia của đông đảo người dân trên toàn đảo, trở thành một trong những sự kiện lớn nhất năm tại Phú Quý.
Hội đua thuyền không chỉ là hoạt động vui chơi giải trí đầu năm mà còn mang nhiều ý nghĩa văn hóa, tâm linh sâu sắc. Sau một năm lao động vất vả, lễ hội mang đến không khí phấn khởi, đoàn kết và tràn đầy sức sống cho ngư dân. Là vùng biển có truyền thống đánh bắt hải sản, người dân nơi đây quan niệm rằng:
“Đua thuyền đầu năm là khai thông sóng nước, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa biển bội thu. Làng nào giành chiến thắng thì năm đó sẽ gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt.” — ông Phạm Phước (Tam Thanh) chia sẻ.
Từ đầu tháng Chạp, bà con các thôn đã bắt đầu họp bàn, trang trí thuyền bơi, lập chiến thuật, chọn người khỏe mạnh trong độ tuổi 18–35 để luyện tập. Toàn đảo có 10 thôn thuộc 3 xã, mỗi thôn đều thành lập một đội đua gồm 18 thành viên – 2 người điều khiển và 16 tay bơi chính.
Đường đua truyền thống được tổ chức tại bãi biển Lạch Doi Dừa (thôn Quý Thạnh, Ngũ Phụng) – nơi có mặt nước êm và gió thuận. Trước ngày khai hội, các đội thường tập luyện tại đây để làm quen đường đua và rèn thể lực cho ngày thi chính thức.
Ban đầu, hội đua thuyền chỉ là sân chơi dân gian nhằm tạo niềm vui ngày Tết, nhưng theo thời gian, lễ hội đã trở thành biểu tượng văn hóa đặc sắc của đảo Phú Quý. Ngày nay, Hội đua thuyền Phú Quý không chỉ thể hiện ước vọng một năm mưa thuận gió hòa, mà còn là biểu trưng cho tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường và khát vọng vươn khơi bám biển của ngư dân.
Tiếng trống lệnh vang lên giữa biển trời, những con thuyền rẽ sóng lao đi như những mũi tên bạc, mang theo niềm tự hào, sức mạnh và tinh thần bất khuất của người dân vùng đảo tiền tiêu – những người ngày ngày gắn bó và bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
